بایگانی نوشته‌ها

پیوند پوست یکی از روش‌های کلیدی در ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده پوستی است که سابقه آن به هزاران سال پیش برمی‌گردد. با وجود پیشرفت‌های فراوان، همچنان هدف اصلی این تکنیک‌ها، بازگرداندن پوشش پوستی و ارتقای روند ترمیم زخم‌ها است. پیوندهای پوستی به‌طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: پیوند پوست تمام‌ضخامت (FTSG)، پیوند پوست نازک یا نسبی ضخامت (STSG) و پیوند پوست اپیدرمی (ESG). هرکدام از این روش‌ها با توجه به عمق ضایعه، شرایط زخم، هدف درمان (کارکرد یا زیبایی) و شرایط بیمار انتخاب می‌شوند.

زخم‌های مزمن یکی از چالش‌های جدی نظام‌های سلامت در سراسر جهان هستند و درمان آنها نیازمند رویکردی چندبُعدی و هماهنگ میان بیماران، خانواده‌ها و تیم‌های بین‌رشته‌ای است. مقاله «Wound Bed Preparation 2021» به‌روزرسانی جامعی از چارچوب آماده‌سازی بستر زخم ارائه می‌دهد که از سال‌ها قبل به‌عنوان مدل مرجع در مراقبت از زخم‌های مزمن شناخته شده است. این نسخه جدید با تکیه بر شواهد علمی و تجربیات بالینی، ۱۰ بیانیه راهبردی را معرفی می‌کند که از تشخیص علت گرفته تا حمایت سازمانی را در بر می‌گیرد.

ترمیم زخم یک فرآیند بیولوژیک پیچیده و چندمرحله‌ای است که هدف آن بازگرداندن تمامیت ساختاری و عملکردی پوست و سایر بافت‌ها پس از آسیب است. این فرآیند از اهمیت بالایی در پزشکی برخوردار است، زیرا هرگونه اختلال در آن می‌تواند منجر به عوارض جدی، افزایش مدت بستری، هزینه‌های درمانی بالا و حتی مرگ‌ومیر شود.

زخم‌های مزمن یکی از چالش‌های بزرگ نظام‌های سلامت در سراسر جهان هستند که میلیون‌ها نفر را درگیر کرده و میلیاردها دلار هزینه سالانه به دنبال دارند. از جمله این زخم‌ها می‌توان به زخم پای دیابتی، زخم فشاری و زخم‌های وریدی پا اشاره کرد که معمولاً در افراد مسن، بیماران مبتلا به دیابت یا افرادی با مشکلات عروقی و حرکتی بروز می‌کنند. این زخم‌ها اغلب در مرحله التهاب متوقف شده، ترمیم طبیعی آنها به کندی پیش می‌رود و مستعد عفونت و دیگر عوارض هستند. تشخیص زودهنگام وضعیت واقعی زخم و پیش‌بینی روند ترمیم، برای انتخاب درمان مناسب و جلوگیری از وخامت آن، اهمیت حیاتی دارد.

زخم‌ها، به‌ویژه زخم‌های مزمن، از مشکلات مهم پزشکی در سراسر جهان محسوب می‌شوند و هزینه‌های سنگینی را به سیستم‌های درمانی تحمیل می‌کنند. این زخم‌ها اغلب با عوارض میکروبی از جمله عفونت موضعی یا گسترده، تأخیر در روند ترمیم، و انتشار میکروب‌های چند‌مقاومتی مانند MRSA همراه هستند. محیط یک زخم مزمن معمولاً بستر مناسبی برای شکل‌گیری کلنی‌های باکتریایی متنوع و در بسیاری از موارد، تشکیل بیوفیلم است. بیوفیلم‌ها لایه‌هایی از جمعیت میکروبی هستند که در یک ماتریکس چسبنده محصور می‌شوند و مقاومت شدیدی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها و عوامل ضد میکروبی پیدا می‌کنند.

زخم‌های مزمن به زخم‌هایی گفته می‌شود که فرآیند ترمیم آن‌ها به‌صورت طبیعی، منظم و به‌موقع پیش نمی‌رود یا پس از گذشت بیش از سه ماه، توانایی بازگرداندن یکپارچگی آناتومیک و عملکردی بافت را ندارند. این زخم‌ها بسیار شایع‌اند و متأسفانه در بسیاری از موارد به‌طور نادرست درمان می‌شوند. هزینه‌های بالای درمان و پیامدهای جدی جسمی و روانی مرتبط با آن‌ها، اهمیت پیشگیری، ارزیابی دقیق و درمان اصولی را دوچندان می‌کند.

هماتوم ساب‌دورال مزمن (Chronic Subdural Hematoma – cSDH) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نوروسرجری در سنین بالا است که در آن خون در فضای ساب‌دورال به صورت تدریجی تجمع پیدا می‌کند. برخلاف خونریزی‌های حاد مغزی، این عارضه اغلب در طول هفته‌ها تا ماه‌ها ایجاد می‌شود و به همین دلیل علائم آن ممکن است مبهم، تدریجی و غیر اختصاصی باشند. شایع‌ترین علائم شامل سردرد، مشکلات راه رفتن، اختلالات شناختی، و در برخی موارد ضعف یا فلج یک طرف بدن است. این بیماری به ویژه در سالمندان و بیماران با سابقه مصرف داروهای ضدانعقاد یا ضدپلاکت شایع‌تر است، زیرا این داروها می‌توانند در پیشرفت یا وسعت خونریزی نقش داشته باشند.

درد حاد یک تجربه حسی و احساسی ناخوشایند است که معمولاً ناشی از آسیب واقعی یا بالقوه بافت‌ها می‌باشد و معمولاً از چند روز تا حداکثر ۱۲ هفته طول می‌کشد. درد حاد اغلب با یک علت مشخص مانند جراحت، جراحی یا التهاب حاد آغاز می‌شود و پس از ترمیم بافتی یا رفع علت، بهبود می‌یابد. برخلاف درد مزمن که مستقل از آسیب اولیه ادامه می‌یابد، درد حاد ماهیت گذرا دارد اما در صورت عدم مدیریت مناسب، می‌تواند به درد مزمن تبدیل شود.

زخم مزمن به زخمی گفته می‌شود که روند طبیعی ترمیم در آن مختل شده و طی بازه‌ای طولانی (معمولاً بیش از ۴ تا ۱۲ هفته) بهبود پیدا نمی‌کند یا روند مشخصی از بهبود نشان نمی‌دهد. این نوع زخم‌ها طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند؛ از جمله زخم پای دیابتی، زخم بستر، زخم‌های وریدی ساق پا، و برخی زخم‌های جراحی یا تروماتیک که طولانی‌مدت باقی می‌مانند. بار اقتصادی و اجتماعی این زخم‌ها قابل توجه است، زیرا باعث کاهش توان کاری، افت کیفیت زندگی، و افزایش مصرف منابع درمانی می‌شوند. آمارها در ایالات متحده نشان می‌دهد که حدود ۱۰.۵ میلیون نفر از بیمه‌شدگان Medicare دچار زخم‌های مزمن هستند، که معادل تقریباً ۲.۵٪ از جمعیت کل این کشور است. این داده‌ها ضرورت یافتن رویکردهای درمانی مؤثرتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر را نشان می‌دهد.

در سال‌های اخیر، به ویژه با روند رو به افزایش سالمندی جمعیت، شیوع بیماری‌هایی مانند دیابت، و کاهش کیفیت تغذیه، میزان بروز زخم‌های پوستی مختلف از جمله زخم‌های حاد و مزمن به طرز چشم‌گیری افزایش یافته است. مدیریت کارآمد زخم نه تنها برای کاهش درد و مشکلات عملکردی بیماران اهمیت دارد، بلکه اثر چشمگیری بر کیفیت زندگی افراد، کاهش هزینه‌های درمانی و پیشگیری از بروز عوارض بعدی دارد. مقاله حاضر با عنوان «به‌روزرسانی مدیریت زخم»، با بررسی جامع جدیدترین نکات علمی، راهبردهای عملی و تحولات اخیر در مراقبت از زخم‌ها، به تشریح اصول ارزیابی و درمان انواع زخم‌ها می‌پردازد.